غربالگری سرطان‌ها: راهی برای تشخیص زودهنگام و افزایش شانس درمان
سرطان یکی از مهم‌ترین چالش‌های سلامتی در دنیای امروز است، اما خوشبختانه با پیشرفت علم پزشکی، راه‌هایی برای شناسایی زودهنگام آن وجود دارد. یکی از این راه‌ها، غربالگری است.
- غربالگری چیست؟
غربالگری به مجموعه‌ای از آزمایش‌ها یا بررسی‌ها گفته می‌شود که روی افراد بدون علامت انجام می‌شود تا بیماری در مراحل اولیه شناسایی شود. در واقع، هدف از غربالگری تشخیص زودتر بیماری، آغاز سریع‌تر درمان و در نتیجه، افزایش احتمال بهبودی و کاهش مرگ‌ومیر است.
در مورد برخی سرطان‌ها، غربالگری می‌تواند نقش بسیار مؤثری در کاهش آمار مرگ‌ومیر ناشی از بیماری داشته باشد.
قابل ذکر است که غربالگری برای همه ی سرطان ها انجام نمی شود. در واقع در صورتی انجام می شود که بیماری شیوع بالایی داشته باشد و اقدامی که برای غربالگری انجام می شود در مطالعات منجر به افزایش طول عمر بیماران شده باشد.
در ادامه با چهار نوع سرطانی که غربالگری آن‌ها توصیه می‌شود آشنا می‌شویم:---
۱. سرطان پستان
سرطان پستان شایع‌ترین سرطان در میان زنان است. غربالگری منظم با ماموگرافی می‌تواند توده‌های مشکوک را پیش از آنکه به مراحل پیشرفته برسند شناسایی کند.
توصیه: ماموگرافی از سن ۴۰ یا ۵۰ سالگی (بسته به شرایط و نظر پزشک) هر ۱ تا ۲ سال یک‌بار توصیه می شود.
- در زنان با سابقه خانوادگی یا عوامل خطر، غربالگری ممکن است زودتر آغاز شود یا از سایر روشها مانند ام آر آی پستان استفاده شود.
۲. سرطان روده بزرگ (کولون)
این سرطان اغلب بدون علامت آغاز می‌شود و می‌تواند با غربالگری به‌موقع، به‌راحتی شناسایی و حتی پیشگیری شود.
روشها: تست خون مخفی در مدفوع، کولونوسکوپی یا سایر روشها
توصیه: از سن ۴۰ -۴۵ سالگی به بعد، توصیه می شود. بهترین روش انجام کولونوسکوپی و در صورت طبیعی بودن تکرار آن به فواصل ده ساله است. سایر روش ها مثل تست خون مخفی سالیانه نیز قابل انجام است.
در افراد پر خطر، ممکن است غربالگری از سنین پایینتری لازم باشد، مانند افراد با سابقه ی خانوادگی یا افراد مبتلا به بیماری التهابی روده و ...
۳. سرطان دهانه رحم (سرویکس)
این سرطان معمولاً به‌آهستگی رشد می‌کند و با تست‌های ساده می‌توان آن را در مراحل اولیه یا حتی قبل از سرطانی شدن، شناسایی کرد.
روشها: تست پاپ‌اسمیر و آزمایش HPV
توصیه: از سن ۲۱ سالگی ( یا سه سال بعد از شروع رابطه جنسی ) هر ۳ تا ۵ سال یک‌بار بسته به نوع تست
واکسن HPV هم می‌تواند نقش پیشگیری مؤثری داشته باشد.
۴. سرطان پروستات
سرطان پروستات یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در مردان است. غربالگری آن هنوز در حال بررسی است، اما در برخی افراد می‌تواند کمک‌کننده باشد.
روش: آزمایش خون PSA و گاهی معاینه انگشتی مقعد
توصیه: از حدود ۵۰ سالگی برای مردان بدون عامل خطر، و زودتر برای افرادی با سابقه خانوادگی یا نژاد پرخطر
تصمیم‌گیری درباره غربالگری باید با مشورت پزشک انجام شود
سخن پایانی
غربالگری، ابزاری برای پیشگیری یا تشخیص زودهنگام بیماری است، نه تشخیص قطعی. نتایج آن ممکن است نیاز به بررسی‌های تکمیلی داشته باشد. اگر در گروه سنی یا شرایطی هستید که انجام غربالگری برایتان توصیه می‌شود، حتماً با پزشک خود مشورت کنید. تشخیص زودهنگام می‌تواند جان شما یا عزیزانتان را نجات دهد.