آیا سرطان قابل پیشگیری است؟
به طور کلی ، بیماری سرطان به علت تغییرات ژنتیکی که در بدن رخ می دهد ، به وجود می آید. در اکثر موارد ، علت ایجاد سرطان مجموعه ای از چندین عامل متعدد و بر هم کنش این عوامل است که در نهایت به سرطان ختم می شود.
این عوامل متعدد چیست؟
برخی از بیماران به علت وجود ژن های خاصی که در خانواده ی آن ها وجود دارد ، به سرطان مبتلا می شوند.
مشهورترین این ژن ها ، BRCA هست که از والدین به ارث می رسد . BRCA ، احتمال ابتلا به سرطان پستان ، تخمدان و با احتمال بروز کمتر ، چندین سرطان دیگر را افزایش می دهد.
گاهی جهش های ژنتیکی به طور خود به خود رخ می دهند و سابقه ی ابتلا در خانواده وجود ندارد . این که این جهش های گوناگون چرا رخ می دهند ، علل گوناگونی دارد که در بعضی موارد ، علت آن شناخته شده نیست.
علل شناخته شده ای که احتمال بروز این تغییرات را بالا می برد ، چیست؟
بعضی از این موارد ، فاکتور های مرتبط با خود فرد هستند. این فاکتور ها را می توان اصلاح کرد و احتمال بروز سرطان را کاهش داد. به طور مثال ، اضافه وزن ، کم تحرکی و رژیم تغذیه ی نامناسب برای بسیاری از سرطان ها ، عامل خطر محسوب می شوند.
بعضی از علل ایجاد سرطان ، عوامل محیطی هستند که این عوامل را نیز می توان حذف و احتمال بروز سرطان را کاهش داد. سیگار و الکل از مهمترین علل عوامل محیطی هستند.
سیگار عامل اصلی سرطان ریه ، حنجره و مثانه ست.
سایر عوامل محیطی شامل مانند برخی سموم ، مواد رادیواکتیو ، آزبست و .... می باشند.
همچنین ، برخی از ویروس ها نیز در بروز سرطان دخیلند. مهمترین ویروس شناخته شده در بروز سرطان ، ویروس HPV است که عامل اصلی سرطان دهانه ی رحم ( بیش از نود درصد موارد ) و همچنین بسیاری از موارد سرطان حلق است.
حالا به سوال اصلی ابتدای این نوشته ، میرسیم
آیا سرطان قابل پیشگیری است ؟
با اصلاح موارد گفته شده مثل ترک سیگار ، رژیم غذایی سالم و ... از بسیاری از سرطان ها می توان پیشگیری کرد.
همچنین افرادی که ژن های شناخته شده دارند ، از سنین پایین ، تحت غربالگری شدید ، دارو درمانی و اقدامات جراحی پیشگیرانه قرار می گیرند.
خوشبختانه برای ویروس HPV , واکسن موثری ساخته شده است که تا حد بسیار زیادی ، با واکسیناسیون ، می توان از بروز سرطان دهانه ی رحم و حلق جلوگیری کرد.
بهتر است برای بیشترین تاثیر ، واکسن HPV , در سنین نوجوانی تزریق شود ، اما به طور کلی در سنین بالاتر هم قابل تزریق است.