شیمی درمانی چیست ؟
به تجویز داروهایی که موجب نابودی سلول های سرطانی می شود ،معمولا از طریق رگ یا به صورت خوراکی ، شیمی درمانی (chemotherapy) گفته می شود. شیمی درمانی از قدیمی ترین روش های درمان سرطان است و علی رغم این که درمانی پر عارضه ست اما همچنان در بسیاری از موارد جایگاه و سودمندی خود را حفظ کرده است .
تعداد زیادی داروی شیمی درمانی وجود دارد ، که بسته به نوع سرطان ، مرحله ی بیماری و وضعیت جسمانی بیمار ، به تنهایی یا در ترکیب با یکدیگر برای بیمار تجویز می شود.
ممکن است شیمی درمانی همزمان یا قبل یا بعد از رادیوتراپی ، قبل یا بعد از جراحی یا همزمان با سایر داروها ( به طور مثال ایمونوتراپی ) داده شود.
هدف از شیمی درمانی چیست ؟
به طور معمول پزشک اونکولوژیست با تجویز کموتراپی یک یا چند تا از اهداف زیر را دنبال می کند :
• جلوگیری از گسترش سرطان به سایر نقاط بدن
• توقف رشد توده ی سرطانی
• کاهش حجم تومور قبل از رادیوتراپی یا جراحی
• بهبود علائم ناشی از بیماری
فواصل تزریق دارو یا داروها چگونه است ؟
بسته به نوع بیماری و پروتوکول انتخابی متفاوت است . فواصل تجویز معمولا هفتگی، هر دو هفته یا هر سه هفته است. ممکن است در پروتوکول های بیش از یک هفته ، در هر نوبت ، بین یک الی پنج روز پشت سر هم ، درمان انجام شود
اکثر این پروتوکل ها به صورت سرپایی قابل انجام است. و بسته به نوع دارو ممکن است بین یک الی شش ساعت طول بکشد .
گاهی ممکن است بنا به دلایلی ، درمان به صورت بستری انجام شود و بیمار دو الی پنج روز برای تجویز مداوم دارو داخل بیمارستان بماند . اما بین فواصل تجویز ، نیازی به بستری ماندن بیماران نیست.
چه اقداماتی قبل از شروع شیمی درمانی لازم است ؟
زمانی که پزشک متخصص سرطان ، تصمیم به شیمی درمانی گرفت ، آزمایش خون کامل درخواست می شود تا وضعیت خون ، کبد و کلیه برای شروع درمان سنجیده شود. همچنین از سابقه ی سایر بیماری ها مثل دیابت ، فشار خون ، قلبی عروقی و ... و داروهای در حال مصرف به طور دقیق پرسیده می شود.
آز آن جا که یکی از عوارض برخی از داروهای شیمی درمانی ناباروری است ، در صورتی که بیمار تمایل دارد که در آینده بچه دار شود ، لازم است که تحت مشاوره متخصصین این زمینه قرار بگیرد
همچنین خانمها در صورتی که باردار یا در حال شیردهی هستند ، باید اطلاع دهند.
ممکن است بنا به صلاحدید پزشک ، برای تزریق داروهای شیمی درمانی ، پورت تعبیه شود . پورت وسیله ای کوچک است ، که به صورت زیر پوستی در پایین گردن بیمار نصب می شود .
بعد از تعبیه ی پورت ، نیازی به رگ گیری متعدد در جلسات شیمی درمانی نیست و دارو به راحتی از طریق پورت تزریق می شود.
شایعترین عوارض شیمی درمانی چیست ؟
تب ، ضعف ایمنی ، بدن درد ، خستگی ، ضعف ، تهوع ، استفراغ ، زخم دهاتی ، اسهال ، یبوست ، ریزش مو ، تغیرات پوست و ناخن ، گزگز و بی حسی اندام ها
در مقاله دیگری به عوارض شیمی درمانی و اقداماتی که بیماران باید انجام دهند ، خواهیم پرداخت.