قبل از شروع شیمی درمانی ، چه اقداماتی لازم است؟

اونکولوژیست ممکن است موارد زیر را قبل از شروع شیمی درمانی برای بیمار درخواست دهد:

پورت چیست؟

وسیله ای پلاستیکی است که داخل بدن ( معمولا بالای قفسه سینه ) و در اتصال با وریدهای بزرگ‌ تعبیه می شود. داروهای شیمی درمانی به طور مستقیم از طریق پورت قابل تزریق است.

معمولا توصیه می شود بیمارانی که قرار است شیمی درمانی شوند، پورت هم داشته باشند. جدا از راحتی بیمار که از رگ گیری های مکرر در جلسات متعدد شیمی درمانی رهایی می یابد، مهمترین فایده‌ پورت حفظ ایمنی بیمار است. زیرا داروهای شیمی درمانی در صورتی که از رگ خارج شوند و داخل بافت منتشر شوند، ممکن است باعث تخریب گسترده ی بافت نرم شوند. اما در صورتی که از طریق پورت تجویز شود، این نگرانی برطرف می شود.

پورت نیاز به توجه و مراقبت دارد. در صورتی که ناحیه اطراف آن تغییر رنگ داد یا دردناک شد، احتمال لخته یا عفونت وجود دارد و باید به تیم درمان اطلاع داده شود.

عوارض شیمی درمانی چیست؟

عوارض شیمی درمانی را می توان به دو دسته ی حاد و مزمن طبقه بندی کرد:

عوارض حاد، عوارضی هستند که حین درمان رخ می دهند و عوارض مزمن عوارضی هستند که ممکن است تا ماه ها و سال ها بعد از پایان درمان وجود داشته باشند.

مهمترین عوارض حاد عبارتند از:

ضعف سیستم ایمنی و احتمال عفونت

ضعف عمومی بدن

کاهش اشتها

بدن درد، دردهای استخوانی و عضلانی

احساس گز گز و مور مور دست ها و پاها

ریزش مو

تهوع و  استفراغ

اسهال یا  یبوست

زخم دهان

عوارض پوست و ناخن

واکنش های حساسیتی حین تزریق

توجه داشته باشید که احتمال بروز هر یک از این عوارض با داروهای مختلف شیمی درمانی متفاوت است و ممکن است بیماران همه ی این عوارض را تجربه نکنند. برای مثال، ریزش کامل مو فقط با برخی داروها اتفاق می افتد. همچنین شدت تهوع با داروهای مختلف شیمی درمانی، متفاوت است.

عوارض شیمی درمانی قابل پیشگیری هستند؟

شدت خیلی از عوارض شیمی درمانی با داروهایی که قبل و بعد از تزریق تجویز می شود بسیار کمتر می شود. همچنین پزشک معالج با مشاهده ی بروز عوارض، با تجویز دارو و راهکارهای متفاوت، به کنترل این عوارض کمک می کند.

حین درمان بیماران به چه نکاتی باید توجه کنند؟

بیماران باید شدت عوارض را در هر جلسه ی تزریق به پزشک اطلاع دهند. برخی از عوارض در صورتی که از حدی بیشتر شوند، نیاز به تعدیل دوز دارو وجود دارد.

به علت ضعیف شدن سیستم ایمنی، بیماران باید مراقب باشند تا از هر اقدامی که احتمال عفونت را بالا میبرد پرهیز کنند. برای مثال از حضور در محیط های شلوغ پرهیز کنند، از خوردن غذاهای آلوده یا مانده پرهیز کنند و از تماس با افراد دارای عفونت خودداری کنند.

همچنین در صورت بروز این اتفاقات باید سریعا به مرکز درمانی مراجعه کنند:

تب بالای ۳۸ درجه: علامت بسیار مهمی ست و می تواند نشانه ای از بروز عفونت باشد. بیماران در صورت بروز تب بالا باید آزمایش خون اورژانسی انجام دهند تا وضعیت گلبول های سفید خون بررسی شود. ممکن است بیمار نیاز به بستری و تجویز آنتی بیوتیک تزریقی داشته باشند.

اسهال شدید یا خونی

استفراغ شدید به نحوی که بیمار توانایی خوردن نداشته باشد

تنگی نفس

خونریزی قابل توجه یا کبودی گسترده بدن

کاهش سطح هوشیاری